Türkiye’de karayolu taşımacılığı, ülke ekonomisinin en hayati damarlarından birini oluşturuyor. Bu sistem, her gün milyonlarca kilometre yol kateden ağır vasıta sürücülerinin emeğiyle ayakta duruyor. Ancak bu büyük çabanın ardında, görünmeyen bir yarış ve insan sınırlarını zorlayan bir tempo var. Uzun mesafeler, sıkı teslimat süreleri ve yetersiz dinlenme imkânları, hem sürücülerin sağlığını hem de trafik güvenliğini tehdit eden ciddi bir tabloyu ortaya koyuyor.

Ağır Vasıtalar Trafik Kazalarında Orantısız Bir Pay Sahibi

TÜİK’in 2024 verilerine göre, Türkiye’de meydana gelen trafik kazalarında 6.351 kişi hayatını kaybetti. Motorlu araçların yalnızca yüzde 7–8’ini oluşturan ağır vasıtalar, ölümcül kazaların yaklaşık yüzde 15’ine karıştı. Yani her yedi ölümcül kazadan biri bir kamyon veya çekiciyle bağlantılı.

Avrupa Birliği ortalamasında ağır vasıtaların ölümcül kazalardaki payı yüzde 14 civarında. Ancak AB ülkelerinde dijital denetim sistemleri, özellikle takograf uygulamaları sayesinde sürüş ve dinlenme süreleri sıkı biçimde izleniyor. Türkiye’de bu sistemlerin kullanım oranı hâlâ düşük olduğu için, yorgunluk kaynaklı kazalar ülkemizde çok daha yüksek seviyede seyrediyor.

Yorgunluk: Görünmeyen Kaza Sebebi

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’ne göre sürücüler, kesintisiz 4,5 saat araç kullandıktan sonra en az 45 dakika mola vermek zorunda. Günlük toplam sürüş süresi 9 saat, haftalık süre ise 56 saat ile sınırlandırılmış durumda. Ancak uygulamada tablo farklı.

Birçok sürücü, yoğun teslimat takvimleri ve iş baskısı nedeniyle bu kurallara tam olarak uyamıyor. Türkiye genelinde güvenli dinlenme tesislerinin yetersiz olması da bu durumu ağırlaştırıyor. Sürücüler çoğu zaman uygun park alanı bulamıyor, dinlenmek için dar yolları, akaryakıt istasyonlarını veya köprü altlarını tercih etmek zorunda kalıyor.

Uzmanlara göre bu koşullar, reaksiyon süresinde uzama, dikkat dağınıklığı ve karar verme hataları nedeniyle kazaların en önemli sebeplerinden biri. Direksiyon başında geçirilen her fazla saat, sadece yorgunluk değil potansiyel bir kaza anlamına geliyor.

Dijitalleşme: Lojistikte İnsan Odaklı Dönüşüm

Lojistikte dijitalleşme, yalnızca verimlilik için değil insan sağlığı ve güvenliği için de önemli bir devrimdir. Bu dönüşümün merkezinde YÜKAI platformu bulunuyor.

YÜKAI, yük sahipleriyle nakliyecileri yapay zekâ destekli bir altyapı üzerinde buluşturarak araç–yük eşleşmesini saniyeler içinde optimize eder. Böylece sürücüler dönüş yolunda boş sefer yapmak zorunda kalmaz, teslimat planlamaları önceden belirlenir ve dinlenme süreleri düzenli hale gelir. Ayrıca rota bazlı yakıt tüketimi düşer ve karbon salımı azalır.

YÜKAI’nin akıllı algoritmaları, sürücü performans verilerini ve araç konumlarını analiz ederek sürdürülebilir taşımacılık planlaması oluşturur. Bu da işletme maliyetlerini düşürürken çevresel etkileri azaltır.

Avrupa ile Fark Nerede?

Avrupa ülkelerinde ağır vasıta kazalarının son on yılda yüzde 23 oranında azaldığı görülüyor. Bu başarının arkasında üç temel faktör öne çıkıyor:

• Dijital takograf zorunluluğu

• Geniş güvenli dinlenme altyapısı

• Sürücü eğitimlerinde standartlaşma

Türkiye’de ise bu üç alanda ilerleme sürse de henüz tam olgunluğa ulaşılmış değil. Özellikle güvenli park alanlarının eksikliği, sürücülerin yasal dinlenme sürelerini kullanmalarını zorlaştırıyor. Bu durum, mevzuatla saha gerçeği arasında ciddi bir uygulama farkı yaratıyor.

YÜKAI ile Akıllı ve Güvenli Taşımacılığa Geçiş

YÜKAI, sadece bir dijital pazar yeri değildir. Aynı zamanda taşımacılık süreçlerini veriye dayalı yöneten bir sistemdir. Platform üzerinden rota optimizasyonu, anlık konum takibi, yük güvenliği bildirimi ve zaman yönetimi fonksiyonları yürütülür. Bu özellikler, Türkiye’de lojistik güvenliğinin dijital dönüşümünü hızlandırmaktadır.

YÜKAI temsilcilerine göre:
“Lojistik sadece malların değil, aynı zamanda insan emeğinin taşınmasıdır.”
Bu yaklaşım, sistemin hem verimlilik hem de insan güvenliği odaklı olarak tasarladığının temelidir.

Sürdürülebilirlik ve Sosyal Etki

YÜKAI’nin dijital altyapısı, sadece verimlilik değil çevre dostu taşımacılık anlayışı da sunar. Daha az boş sefer, daha düşük yakıt tüketimi ve daha planlı rotalar, doğrudan karbon salınımında azalma anlamına gelir.

Yapılan analizler, YÜKAI’nin algoritmik planlama modeliyle yılda ortalama bin aracı kapsayan operasyonlarda yüzde 18’e varan CO₂ azaltımı sağlanabileceğini göstermektedir. Bunun yanında platform, sürücülerin daha düzenli çalışma saatlerine kavuşmasını sağlayarak iş sağlığı ve güvenliği alanında da fark yaratır.

Türkiye’de lojistik sektöründe yaşanan dijital dönüşüm, yalnızca teknolojik bir ilerleme değil; insan yaşamını, çevreyi ve iş güvenliğini merkeze alan yeni bir anlayışın yansımasıdır.

Sonuç

YÜKAI’nin attığı adımlar, ağır vasıta taşımacılığında hem güvenliği hem sürdürülebilirliği artırarak geleceğin lojistik vizyonunu bugünden şekillendiriyor. Artık lojistik yalnızca malların taşındığı bir süreç değil, insan emeğiyle dijital zekânın birleştiği bir sistem hâline geliyor.